Politikariak eta Kargu publikoak

Epalza López de Lerena, Domingo

1884ko urriaren 26an Bilbon jaiotako politikaria. Donibane Lohitzunen (Donibane Lohizune) hil zen, 1956ko martxoaren 18an.

Zuzenbidea ikasi zuen Deustuko Unibertsitatean, eta Filosofia eta Letretan doktoratu zen Madrilen. Bere jarduera profesionalak alde batera utzita, bai Banco de Bilbaon, kontseilari delegatu gisa (1915-1937), Bankua herrialdera hurbiltzen lagundu zuen, eta sortzen ari ziren enpresa askori lagundu zien, hala nola Ferrocarriles del Norte-ri, zeinaren Administrazio Kontseiluko lehendakariordea baitzen, eta Saltos del Duero antolatzaileetako bati, gaztaroan erlijio katolikoaren aldeko mugimenduetan parte hartu zuen.  José María de Urquijo bere lagun pertsonalarekin eta Ángel Herrera Malagako gotzainarekin batera, Madrilgo El Debate egunkariaren sorreran parte hartu zuen.

Barakaldoko barrutirako EAJren hautagaia, 1918an, arrakasta handia lortu zuen. Urtebete geroago, barruti beretik irten zen berriro, Fernando de Ybarra jauna garaituz. Alfontso XIII.a erregearengandik jaso zuen Arriluceko Markes de Ibarra titulua, porrot egin zuen hauteskunde hark eragindako atsekabe eta gastu ugarien ordainetan. Horrek ez zuen eragotzi Gobernuak hautaketa bertan behera uztea. Kongresuan egindako jardunetik euskal abertzaletasunaren oinarrien aurkezpenaren oroitzapena geratzen da (euskal gutxiengoaren diskurtsorik erradikalena, euskaldunak ez diren parlamentarien nahigabe handiarekin, bereziki Romanonesena), baita gutxiengoko kideen defentsa ere, berak eta haiek bidalitako telegramaren ondorioz, AEBetako lehendakari Mr. Wilson, herri zapalduen emantzipazioaren aldeko politikagatik (1918-10-25). Euskaldun berria izan arren, bikain hitz egiten zuen euskararen kontserbazioaz gogor arduratu zen. Gerraren ondorioz, Haltsoun (Lapurdi) bilatu zuen asiloa. Alemaniarrek Frantziako Estatua okupatu zutenean, Epalza Gurseko Kontzentrazio Esparruan barneratuta zegoen (1940).

Bere gorpuzkiak Haltsoun lurperatuta daude, bertan bizi izan baitzen erbesteratuta eman zituen urteak, eta bertan hil zen bere emaztea ere, María de Aranzadi andrea, Estanislao Aranzadi Izcueren alaba.