Arkitektura

San Adrian Markesaren jauregia. Tutera

Euskal Herriko lurraldean berpizkunde estiloa XVI. mendean garatu zen. Mende honen hasieran elementu gotikoekin batera agertu zen eta azkeneko hamarkadetan barrokoak baztertu zuen, hortaz, esan daiteke tarte labur batean soilik garatu zela berpizkundea. Hala eta guztiz ere, aldi honetako adibide onak eta esanguratsuak ditugu lurralde osoan eta esparru artistiko guztietan.

Nafarroako probintziaren kasuan, arkitekturari dagokionez, Erdi Aroko hirigintza mantendu zen hiri eta hiribilduetan eta estu eta trinko trazatu honetan sortu ziren garai berri honetako eraikin zibil nabarmenenak, hau da, udaletxeak, hospitaleak eta, batik bat, jauregiak eta jauretxeak. Eraikuntza mota hauetan joera berriaren ezaugarri garrantzitsuenak nabaritzen dira baina, alderdi geografikaren arabera (Ebro ibaiertza, mendialdea eta erdialdea), bereizketa egin behar da.

Garai honetan jauregi ugari eraiki zen Erriberan eta horietako bat San Adrian Markesaren jauregia da, Tuteran kokatuta dagoena. Eraikuntza hau Tuterako hirigune historikoan aurkitzen da, Magallon kalean, hain zuzen ere. 1696. urte arte, Magallon familiaren senideak bizi ziren bertan eta horregatik zenbait liburutan eta dokumentutan Magallonen jauregi izenez ere agertzen da. Aipatutako urtean, San Adrian Markesaren titulua jaso zuten jabeek, Espainako erregeak emandakoa eta, geroztik, San Adrian Markesaren jauregia deitzen zaio. Datuen arabera, eraikuntza lanak, Pedro de Magallonek bultzatutak, 1525. urtean hasiak izango ziren eta fatxada osoa 1556erako amaituak ziren jada. Bestalde, Guillaume Brimbeuf barruko patio trazatzailea izan zela eta Pietro Moronek eskailera nagusiaren diseinua eta dekorazioa egin zuela jakina da. Horretaz gain, egurrezko teilatu hegala Esteban de Obray egilea izan zela uste da.