Metrika. Bertso txapelketetako eta bertso berrietako doinu ezberdinek sortzen dituzten erritmo ezberdin guztiak hemen erakustea ezinezkoa denez, doinuekin egin dugun bezala adibide bakar batzuk ekarriko ditugu. Erritmo arruntenak zortziko nagusi deitutakoa - bertso bakoiti dekasilabiko akatalektikoen eta bikoiti oktosilabiko katalektiko kontsonanteen tetrapodio daktilikoa-; eta zortziko txikia -bertso bakoiti heptasilabiko akatalektikoen eta bikoiti hexasilabiko katalektiko kontsonanteen tripodio daktikoa- dira. Hauei bertso oktosilabikoak, katalektikoak eta kontsonanteak dituzten Ikusten duzu goizean edo Uso txuria bezalako tetrapodio daktilikoak gehitu ahal zaizkie, guztiak bat izan ezik, ahapaldiaren erdian dagoena -laugarrena Ikusten duzu-n eta hirugarrena Uso txuria-n-, hura dekasilabiko akatalektiko eta ez kontsonantea baita. Orokorrean kontsonantzia oin katalektikoan edo altuan dago. Oin akatalektikoa edo baxua gutxitan errimatzen da. Ikusi esaten ditugun ahapaldien eskemak. Zortziko nagusiarena horrelakoa da:
? υ υ ? ? υ υ ?
? υ υ ? ? ??
kontutan izanik daktiloa eta espondeoaren arteko hurrenkera ( ? υ υ ? ) alderantzizkoa ere izan daitekeela ( ? ? υ υ). Hona hemen adibide bat:
? ? υ υ ? υ υ ?
ume eder bat ikusi nuan
? υ υ ? ? ??
donostia'ko kalean.
Zortziko txikiarena honelakoa da:
? υ υ ? ?? υ υ ? ??
aurreko ereduan aipatutako ohar berarekin: daktiloa-espondeoa-espondeoa hurrenkera ezberdina izan daitekeela ( ? ? υ υ ? o ? ? ? υ υ). Hona hemen adibide bat:
? υ υ ? ?
z i b i l l a k esan deutse
? ? υ υ ??
Iparragirre'ri
Uso txuria-ren eredua honelakoa litzateke:
? υ υ ? ? ??
? υ υ ? ? ??
? υ υ ? ? υ υ ?
? υ υ ? ? ??
? υ υ ? ? ??
? υ υ ? ? ??
uso txuria errazu
? ? υ υ ? ??
norat joaiten zeran zu
? υ υ ? ? υ υ ?
espainia'ko porruak oro
? υ υ ? υ υ ? ??
elurrez beterik dituzu
? υ υ ? ? ??
gaur gaberako ostatu
? ? υ υ ? ??
nere e t x e a n ba'dezu
MLE