Bailarak

LENIZ, Harana

Jasoketak Guevaratarren aurka. Gorosabelek dio, arrazoiz, Leñizko biztanleek ezin izan zutela jasan ezarri zitzaien lotura. Egoera berria jasan ez zuten lehenak kapare nagusiak izan ziren. Horietako batzuek -Ayerbe-ek dioenez - su eman zieten beren oinetxeei, eta errege-erreginen hiribilduetan edo administrazio autonomiaz gozatzen zuten herri mutatuetan babestu ziren, agintarien izendapenean, arlo zibil eta kriminaleko jurisdikzioan, pribilegio juridikoetan eta erregearen babesean. Kasu aipagarrienetako bat Bedoñako Juan Báñez de Artazubiagarena izan zen. Bere etxe-dorreak su hartu ondoren, Arrasatera jaitsi zen bizitzera, eta han beste jauregi bat eraiki zuen. Beste bat Zarimurreko Uriarte familia izan zen. Lehena geroago berreraiki zuen Asensio Báñez de Artazubiagak. Gaur egun Ekintza Katolikoko Zentroak (Leibar & Letona: Leintz bailara, 1975, 61). 1423an, Lope García de Salazarren Bienandantzetan, altxatu Leniseko Jaurerrikoak Pedro Velasco de Guevararen aurka. Aita hil ondoren, zortzi urte zituela, Ferrand Peres de Ayalaren esku geratu zen, haren aitonaren esku, eta haran horretako gizon guztiak lur jota geratu ziren. Urte berean Arrasateko Kontzejua eraiki zen eta bertako gizonek Pedro Velasco jaunaren etxe sendoa erre zuten. 1429an, Gebaratarrekin kapitulazioak egin zituzten ibarreko biztanleek, eta, horien bidez, jauntxoek ibarreko zenbait askatasun bermatzen zituzten. Jasotze garrantzitsuenetako bat 1451n egindakoa izan zen. Urte hartan, Salinas herriak, Ermandadearen laguntzarekin, dorrea eraitsi zion, bere eremu feudalaren sinboloa. Egun batzuez herriak bere independentzia berreskuratu zuen, baina jaunak hesitu egin zuen eta berriro hartu zuen indarrez eta erasoz. Ekintza hori urtean 4.000 minutu kostatu zitzaion hiribilduari 25 urtean zehar. Denbora hori igaro ondoren, jaunak kobratu eta beste gehiegikeria batzuk egiten jarraitu zuen.