Arabako lautadatik kostalderaino nahitaez igaro behar den eremua da, halaber, aurkikuntza arkeologikoetatik abiatuta, historiaurreko garaian populatutako paraje gisa agertzen dena. Horri dagokionez, aipagarriak dira Lezetxikiko koba, Arrasateko Garagarza auzoan, Zaraia mendiguneko Aitzorrozko aztarnategia (Eskoriatzatik sarbidea) eta Axtrokiko altxorra, zelta motako urrezko bi ontzi dituena, Eskoriatzako Bolibar-Ugazua auzoan.