Politikariak eta Kargu publikoak

Legazpi Gurrutxategi, Miguel Lopez de

Apirilaren 21ean Legazpik Armadako agintariekin bilkura bat antolatu zuen, Pazko-igande bezperan. Neguan kanpamentua finkatzeko leku aproposa bilatu behar zen. "Guztien artean eztabaidatu ostean, azkenean Zubura abiatzeko erabakia hartu zuten. Lurralde hartan biztanle asko eta elikagai asko zegoen. Baina, "jeneralak nahi bezala, lur hartako biztanleek ohiko eta bidezko salneurrien truke hornigairik eman ez eta gure lagun izan nahi ez balute, gerra justu bat hasi ahal izango genuke". Interpretearen laguntzaz, Legazpik Tupasi, Zubuko errege edo nagusiari etengabe bakean eta laguntasunez izateko asmoa azaldu eta Gaztelako erregearen opari bat zekarrela adierazi zion. Tupas segada baten beldur zen, izan ere, bere aita oturuntza faltsu batetan engainatu eta Magallanesekin espedizioan zihoazen hogeita hamar pertsona hil zituzten. Buruzagi natiboa ez zen ausartu Legazpiren itsasontzira igotzen. Aitzitik, 2.500 gizon bidali zituen kostaldera eta txalupetara gerrarako presta zitezen. Alde guztietatik zetozen armen mehatxuak: "burdinazko lantza luze eta zorrotzak, tiradera ugari, ilaunak, alfanje txikiak"... Lehen lerroko zalaparta horren erdian, herriko jendea "korrika eta presaka zebilen fardelak atera eta etxe artean zebiltzan urde, ahuntz eta oiloak jasotzen". Legazpik enbaxada bat bidali zuen lur gainera bakea ezarri eta laguntasun harreman iraunkorrak finkatzeko asmoz. Hirugarren enbaxadak porrot egin zuenean, Legazpik hiru bateli lehorreratzeko agindua eman zien. Eremu-maisuaren, Goiti kapitainaren eta Juan de la Islaren aginduetara zeuden batel horiek. Halaber, beste batel bat bidali zuen, bere konpainiako jentilgizonekin. Itsasontzi nagusiak txalupen aurka su egin zuen. Txalupa horiek itsaso haietan ibiltzen ziren junguen antzeko ontzi txikiak ziren. Almiranta eta San Juan itsasontziek herriaren kontra egin zuten. Ez zuten borrokarako kiderik topatu, izan ere, natiboak korrikalari arinak ziren eta ihes egin zuten elikagai guztiak hartuta. Sabaiak lastozkoak zirenez, ehun etxe inguru erre egin ziren. Baina armadak oraindik ez zuen hornigairik eskuratu. Ia herri guztiak ihes egin zion suteari eta herria okupatu eta goitik behera arakatu zuten "eta ez zuten hornigai modura baliatu zitekeen gauzarik topatu ezta garrantzizko gauzarik ere; lapikoak, treskak, zerbitzurako pegarrak, eta artatxikiren bat eta arroza apur bat, besterik ez".