Monarkia eta noblezia

Nafarroako Karlos ii.a Gaiztoa

Frantziako Joan ii.a "El Bueno" 1353-1354, Joan ii.arekin (1350-1364) etsaiak, zeinaren alaba Joanarekin Don Carlos ezkondu baitzen 1352an, ez zituen errespetatu Nafarroak hexagonoan zituen ondare-ondasunekiko zituen eskubideak. Horrela entregatu zuen (abenduaren 23a) 1350) Angulemako dukerria bere gogokoenari, Carlos de España kondestableari, Alfonso de la Cerdaren semeari. Karlos ii.aren gurasoek Angulema erosi zuten Champagne eta Brieren truke; izan ere, azken horiek, Juana andrearen ondarea, Frantziako lege salikoak debekatzen zion. Kanpoko lege baten aplikazioa errefusatuz, Karlosek ondasun horiek erreklamatu zituen eta, eskaera ukatu zitzaionean, batzorde sekretu bat bidali zuen -Corbarán de Lehet nafar zaldunak, Juan Ramírez de Arellano, Garro eta Artiedako baroiak eta Rodrigo Uriz-, bere ohantzean (Laigle) kutuna akabatu zuena. Gertakari hark Frantziako erregearen haserrea eragin zuen. Gerra piztu zen Normandian, Nafarroaren jabetza. Karlos Parisko Parlamentuan agertzera deitu zuten, Juanek bere ondasun frantsesetan euskaltzale gisa, eta nafarrak, zaldunez, hiriburu zigorra ezarri zion. Gero diru kopuru handi batek trukatu zuen, eta Carlos Nafarroara itzuli zen 1354ko apirilean. Harrezkero bi erregeen arteko gorrotoa betierekoa izan zen. Karlos frantsesaren etsairik okerrenarekin aliantzaren bila dabil: Ingalaterra. Frantziako banaketa bat ezarriko litzateke, eta Normandia, Champagne, Brie, Chartres, Languedoc eta Bigorra Karlosentzat geratuko lirateke.