Kontzeptua

Amezketako argizaiolak

Bere gerri biran argizaria biltzen zaion oholtxo antropomorfiko landuari argizaiola esaten zaio alde gehienetan. Euskal Herrian XX. mendearen bigarren erdira arte herri askotako elizetan ikus zitezkeen. Gaur egun elementu hori bizirik dagoen herri bakanetakoa Amezketa da.

Bere forma eta eiteari begiratuz gero, nagusiki bi mota bereizi behar ditugu argizaiolen artean. Batetik, argizaria biltzeko erabiltzen den oholtxoa. Hauetako asko eta asko antropomorfikoak dira, adituen ustez. Bestetik, helburu berberarekin, hau da, argizaria biltzeko, egurrezko lau oinekoa dena aipatu behar da. Gehienetan lauki forma dute.

Argizaiolaren materialtasuna alde batera utzirik, adituei sinestera, elementu honen sakoneko adiera asaben kultuan legoke. Amezketako eliztarren artean, igande eta jai egunetan argizaria pizten da familia bakoitzean hildakoen oroitzapenaren sua itzali ez dadin.

Ez dakigu erabat zuzena den, baina alde gehietan argizaiola esaten zaion elementu horri Amezketan, adinekoen artean batik bat, argiola (argi+ohola) izena hartzen du. Gaur egun oraindik ere erabiltzen den deitura da hori. Lastima litzateke orain baztertzen hastea, eta azkenean, erabat galtzea.