Ibaiak

EBRO

Ur-ibilgu garrantzitsua, Santanderren jaioa, Euskadi hegoaldetik inguratzen duena. SO. eremu horretan, herrialdearen muga naturala eratzen da, Castejoneraino; han, Nafarroako ibaiertzean sartzen da, Corteseraino, eta, gero, Zaragozarantz. Araban 100 km egiten ditu, Nafarroan 107 km. eta gaur egungo Euskadi osoan, 207 km. Ebro ibaia Errioxako lurraldetik igarotzen da 182 km-ko ibilbidean. Logroñon Conchas de Harotik sartu eta "La Deja" tik ateratzen da, Alfaroren mugapean. Ibai guztiak Ebroren ibaiadarrak dira. Nagusiak Iberiar mendikatetik jaisten dira, perpendikularki. Glera edo Oja, 69 km-tan. Ezkaraitik, Ojacastrotik, Santurtzitik, Errioxako Castañaresetik, Cihuritik eta Angucianatik igarotzen da, eta Ebron amaitzen da, Haron. Gero, Arabak Burgosekin eta Logroñorekin duen muga da 100 km baino gehiago. Euskal lurretara iritsi da Besantesko haitzartean, Sobrongo mendietan, O-E norabidean. Bergüendatik eta Puentelarratik igaroko da, eta SE helbidea hartuko du, Fontecilla eta Comunión aldera. Buradonen Toloño mendilerrotik eta Obarenes mendietatik pasatzen da, Errioxan sartzeko. Bere ertzak malkartsuak dira Sobrongo mendietan eta Haroko maskorretan, lauak Mirandako lautadan eta malkartsuak Errioxan. 107 km ingurutan, Ebrok Nafarroako behealdeak bustitzen ditu. Ibilbide honen zatirik handienean Nafarroako lurraldea bakarrik ukitzen du ezkerraldean. Tuterako merindadean, bi aldeetan. Baina badira ibilbide laburrak, Errioxako enklabeak ezkerraldean edo Nafarroako bazterretan aurkakoan. Mediterraneora doazen Nafarroako ur guztiak jasotzen ditu. Nafarroan sartzen da Vianako jurisdikziotik eta Mendabia, Lodosa, Sartagudako, Andosilla, San Adrian, Azagra, Milagros, Cadreita, Valtierra, Agreda, Murillo de las Limas, Cabanillas, Fustiñana, Castejón, Tutera, Telfonlas Ebroren ertzetako herriek ibai emaritsu horretako urekin ureztatutako benetako bergelak dituzte.