Kulturalak

The North American Basque Organizations, Inc. - NABO

Jon Bilbao eta William Douglass, Reno Nevada unibertsitatean zegoen Euskal Ikasketetako Zentroaren (Basque Studies Program) kide zirenak, 1971ko udaberrian Argentinara joan ziren, euskal emigrazio gaia ikertu nahiz (Amerikanuak: Basques in the New World, 1975). Han zirela, hango euskal elkarteak 1955az geroztik federakuntza baten babesean antolatuak zirela konturaturik (FEVA, edo Federacion de Entidades Vasco Argentinas), horrelako zerbait Estatu Batuetan antolatzea ongi litzatekela pentsatu zuten. Ondorioz, ideia hori jorratzeko lehen bilkurak Renoko unibertsitatean antolatu ziren, euskal liburutegian.

Aldi berean, 1971an, Idaho estatuko Hezkuntza departamenduak diru laguntza bat galdetu zion Estatu federalari euskal proiektu zenbait plantan jartzeko. Estatu federalak 52.285 $eko laguntza eman zuen eta The Idaho Basque Studies Center (Idahoko Euskal Ikasketa Zentroa) izeneko erakundea sortu zen lan hori antolatzeko eta dirua banatzeko. Besteak beste, erakundeak NABOren sorreran lan egin zuen, Renoko Euskal Ikasketa Zentroak ekindako lanari jarraituz.

1973ko martxoaren 9 eta 10an, Nevadako Sparks herrian (Reno ondoan), Estatu Batu mendebaldeko 8 euskal elkarteetako ordezkariak bildu ziren: Elko, Reno, Ely (Nevada) Boise, Emmett (Idaho), Los Banos, San Francisco (California) eta Ontario (Oregon). Hasiera batean mendebaldeko euskal elkarteak bilduko lituzkeen erakunde bat sortu nahi zen, araberako izenarekin: Western Basque Organizations. Baina laster erabaki zen irekitzea, geroan eremu geografiko horrez kanpoko elkarte batek sartu nahi balu eta honako izen hau eman zitzaion: The North American Basque Organizations, Inc. Jatorrizko ideia elkarteen arteko komunikazioa garatzea baldin bazen, NABOren eragina hori baino urrunago joan da.

NABOren kideak elkarteak dira. Elkarte bakoitzak bi ordezkari bidaltzen ditu urtean hiru aldiz antolatzen diren bileretara. NABO ez da gorputz erabakitzaile bat, zerbitzu erakunde bat baizik. NABOk antolatzen dituen aktibitateak bere kideen onerako dira baina kide bakoitzari dagokio aktibitate horiek plantan ezartzea edo ez.

NABO 1973an 8 elkarteekin hasi bazen, gaur egun bere baitan 46 elkarte biltzen ditu. Elkarte gehienak Estatu Batuetako mendebaldean kokatuak daude, baina ekialdeko batzuk ere aurki daitezke: New Yorkeko Euzko-Etxea 1993az geroztik, Washington Dcko elkartea 2007az geroztik eta Miami Floridakoa 2010az geroztik. Kanadako euskaldunak ordezkatuak dira ere, Vancouver eta Montreal-ko euskal elkarteekin (2008 eta 2009az geroztik).

NABOk euskal elkarteak batzen ditu eta euskal kulturaren alde lan egiten du. Urtero, elkarteen arteko pilota eta mus txapelketak antolatzen ditu, bai eta euskal kantari dedikatua zaion egun bat (The Day of the Singer). Elkarte bakoitzaren aktibitateak biltzen dituen egutegi bat argitaratzen da urtero. Euskara sustatzeko programa bat plantan ezartzen du eta Euskadiko HABE erakundearen laguntzarekin Estatu Batuetako gero eta leku gehiagotan irakasten da euskara. Elkarteen arteko jai bat antolatzen da, NABO Convention festival deitua, elkarte ezberdin batek antolatua urtero. Gazteentzako udako egonaldi bat (Uda Leku) proposatzen du ere.