Kontzeptua

Orreagako bataila

Borrokalariak. Louis Colasek dio, testu karolingioei buruz hitz eginez, soldadu frankoek brog ne edo broign delakoa zutela, larruzko arropa astuna, eta haren gainean, josita, metalezko plakak, motots handia, lantza, burdinazko kaskoa larruzko txanpioi baten gainean, buruan jarrita, bekokia, begiak eta kokotsa estaltzen zituela, ahoa gehiago estali gabe. Aurkariak, Baskoiak, armatuta zeuden pixka bat. Ez zeramaten ez kaskorik ez korazarik. Jantzien bidez, geruza labur bat, biribila, mahuka luzeko sayoa, bragak, zabalak. Botak ezproiekin garbitzen zituzten. Bere arma gogokoenak, maisutasun handiz jaurtitzen zituzten basurdeak -aukonasak- ziren. Azken batean, bere herria aspalditik bizi zen herrialdeko seme-alabek bizitasun izugarria zuten. (L. Colas, Bordeauxeko Voie romaine a Astorga. Biarritz, 1913, or. 35-37). Aimonioren berri bati esker ezagutzen da baskoiaren janzkera, Lib. 5. kap. 2, Ludovicok, berari (bere aitari) gauza guztiak eginez, aitaren aurrean aurkeztu zela kontatzen digunean, baskoira jantzita... bere adineko gazteak bezala, hau da, jantzi motza, atorraren mahukak askatu, oinetakoen ezproiei josita, eskuetan fletxeroa eramanez. Hala xedatu zuen Karolo Magno aitaren gustuak. Ezproien xehetasunak aipatu behar dira, eta horrek zaldunak garaiko euskal milizien artean duen garrantzia berresten du.